İsmail Bey Camii

Doğusundan bakıldığında küçük bir kaleyi andıran Şehinşah Kayası’ nın üzeri düzenlenerek, temel kazısı yapılmaksızın sert taş üzerine kurulduğundan halk arasında “ Temelsiz Cami “ olarak ta bilinir.

Hat sanatının bir şaheseri olan, kapı kemerinin üzerindeki mermer ayna taşındaki kitabenin Türkçe manası şöyledir:

“ Allah’ ın adıyla. Dünyanın ve ahiretin selameti üzerinize olsun. (Dünya meşakkatlerine) sabır ve tahammül ettiğiniz (ve günahtan sakındığınız için ahirette) büyük mükafat göreceksiniz. Böyle iyilik edenlerin ahiretteki makamları ne güzeldir. Bu mübarek binanın yapılmasını büyük, yüksek makam sahibi, alim, adil olan İsmail Bey emretti. Bunun babası İbrahim, onun da babası İsfendiyar Bey’ dir. Allah, İsmail Bey’ in böyle hayırlı işlerini kabul etsin. 858 / 1454 . “

Kitabe üç satır üzerine, kabartma olarak, orta büyüklükte harfler ile Selçuklu neshi ile yazılmıştır. Kitabenin genişliği 120 cm., yüksekliği 60 cm. dir.

Kitabeden de anlaşılacağı üzere cami 858 H. / 1454 M. yılında, Candaroğulları hükümdarlarından İsmail Bey tarafından yaptırılmıştır. Caminin içinde, üst mahfilin duvarında bulunan (Ya Hz. Bilal – i Habeşi) yazısı meşhur hattat Abdülfettah Efendi tarafından yazılmıştır.

865 H. / 1461 M. tarihli vakfiyeye göre; Kastamonu’ da Kurşunlu Han (Kendir Hanı), külliye içersinde bulunan hamam, Küre’ deki Camii Evsat Hamamı caminin vakıflarındandır. Ayrıca Araç ve Devrekani ilçeleri ile Merkez Deliler, Kovalca, Kırvalar, Hacıbey, Esenli gibi bir çok köylerde vakıf arazileri vardır.

Vakıfların mali olan İsmail Bey Camii, bir imam – hatip ve bir müezzin kadrosuyla ibadete açık olup, Nasrullah Camii’ nden sonra en çok cemaati olan ikinci tarihi camimizdir.

Kastamonu’ nun Candaroğulları Beyliği’ nden günümüze ulaşan tek külliyesi konumunda bulunan İsmail Bey Külliyesi’ nin organlarından birisi olan cami, külliyedeki diğer eserlerle birlikte Candaroğulları Beyliği’ nin gücünü, zenginliğini, estetiğini ve ilim seviyesini gösteren önemli eserlerinden birisidir. Bunun yanında, Kastamonu’ ya tarihindeki en parlak dönemini yaşatmış, Kastamonu’ yu zamanının ilim ve kültür merkezi haline getirmiş ve Candaroğulları Beyliği’ nin son hükümdarı olarak tarihe geçmiş olan İsmail Bey’ in mirası olmasıyla da ayrı bir özellik arz etmektedir.